De kelders van BlueCity? Die waren vroeger alleen toegankelijk voor de technische dienst van Tropicana. Op sommige plekken kon je zelfs helemaal niet komen: het bassin waarin het water voor het golfslagbad opgeslagen werd, bijvoorbeeld. Of de gang waar de luchtkanalen doorheen liepen. Inmiddels is het bestemming veranderd. Een deel van de kelder, met een omvang van zo’n 1125m2, wordt momenteel omgebouwd tot een productieruimte voor Rotterdamse makers.
De grote vraag: hoe bouw je een enorme kelder met betonnen cellen en gigantische technische installaties op duurzame wijze om naar een plek waar circulaire ondernemers aan het werk zijn? De kelders krijgen een totaal andere functie, en beton staat niet bepaald bekend om zijn milieuvriendelijkheid.
Hoe circulair is beton?
Na drinkwater is beton het meest geproduceerde materiaal ter wereld. Wij creëren met z’n allen vijftien miljard ton beton per jaar. Ruim twee ton per wereldburger dus. Bij de productie van cement, het bindmiddel in beton, komt CO2 vrij, dat zorgt voor 5% van de wereldwijde CO2 emissie. (bron bron)
De kelders onder BlueCity bestaan voor een groot gedeelte uit beton. Om de routing naar de nieuwe toekomst van de kelders te realiseren, moet dat beton op verschillende plekken doorbroken worden. Dat zorgt voor verschillende problemen:
- • om beton van tot wel 50 centimeter dik te zagen, is veel water nodig.
- • water dat na gebruik niet terug het riool in kan. Hoe ga je om met die reststroom?
- • wat doe je met die andere reststroom: de brokstukken beton en het -zaagsel dat vrijkomt?
Als circulaire voorbeeldstad staan we voor een flinke uitdaging. Want: hoe ga je op circulaire wijze om met beton?
Beton en waarom het slecht voor het milieu is
“De kelder bestaat helemaal uit beton. Van vloeren tot muren en plafonds. In de verschillende hokken en kamers worden uiteindelijk circulaire kantoren opgebouwd. We beginnen bij het maken van een uitsparing voor een deur of doorgang,” zegt Dick Veelen, algemeen directeur van VisGroep. “Dat begint met het slijpen van gaten op elke hoek van de deur, met een diamantzaag of -boor. Zodra er meerdere gaten zijn geslepen, kan er begonnen worden aan het slijpen van de doorgangen. Dit gaat op dezelfde manier als het boren van de gaten.”
Dat proces levert drie reststromen op:
- • boorwater
- • boorslib
- • brokstukken beton
Brokstukken
Beton bestaat uit cement, zand, grind en water en het gaat er vooral om, om de juiste combinatie te vinden om een dichte pakking voor het beton te krijgen. Op het moment dat de verschillende natuurlijke componenten tot beton zijn verwerkt, kan het niet meer terug de natuur is. Dat maakt het een lastige reststroom.
Hergebruik
BlueCity kiest er daarom voor die reststroom beton gewoon weer in dezelfde hoedanigheid in te zetten: de muren worden in handzame componenten (= stukken beton) gezaagd en voorzien van een oog, waarna ze worden opgeslagen tot het moment dat ze kunnen worden hergebruikt om tussenwanden of bijvoorbeeld traptreden te realiseren.
Boorwater
Een ander groot probleem bij de verwerking van beton: het kost enorm veel water. Door de enorme wrijving die ontstaat, komt er namelijk veel warmte en stof vrij. Om dit tegen te gaan wordt er tijdens het zagen water over de zaag heen gespoeld. Dat zorgt er ook voor dat het stof, bestaand uit betongranulaat of gewoon betonzaagsel – wordt afgevoerd.
Maar: dat water kan vervolgens niet meer in het riool gestort worden. Het betongranulaat is namelijk activerend wat betekent dat het klompvormend werkt. Adamos, de investeringsmaatschappij van VisGroep, heeft eenmachine ontwikkeld die dit probleem oplost. Deze staat in BlueCity als testcase.
Boorslib
Het boorwater wordt opgevangen in deze machine. Het gruis, bestaand uit betonzaagsel en kleine stukjes koolstof, belandt in de machine in een bak met water belanden. De zware stoffen zinken naar de bodem, waarna het zaagsel in kleine tegeltjes wordt gegoten.
Met het boorslib dat aan het eind van de rit overblijft gaat BlueCity Lab aan de slag. Zij onderzoeken hoe ze deze grondstof om kunnen zetten in een waardevol product. Ook gaan ze op zoek naar een esthetische toepassing: sieraden van boorslib bijvoorbeeld. Mooi, omdat de zaagbladen waarmee gezaagd wordt van gecoat zijn met een synthetisch laagje diamant. Daartoe organiseren ze binnenkort twee hackathons.
Duurzaam bouwen doe je niet alleen
Kortom: de verbouwing van de kelders vragen om een specifieke aanpak. Om duurzaam te kunnen bouwen, werkt BlueCity samen met architectenbureau Superuse Studios, VisGroep, specialist in het boren, zagen en frezen van beton, en het BlueCity Lab.
Meer weten over de circulaire bouw in BlueCity?
Achter de glazen wanden van BlueCity ontluikt een circulaire stad waar wordt geleerd, geleefd en gedeeld. Het is een duurzame droom die wordt gerealiseerd door mensen die de economie radicaal veranderen – van lineair naar circulair. En dat geldt niet alleen voor de ondernemers die zich in het pand vestigen; ook het gebouw zélf wordt circulair verbouwd. Hoe?
Lees meer over de circulaire bouw in BlueCity
Het eerste deel van de transformatie van zwembad tot voorbeeldstad is voor 90% circulair gerealiseerd. De eerste, ruim 1.300 vierkante meter van de in totaal ongeveer 12.000 vierkante meter werd in maart 2017 opgeleverd. Hoe BlueCity dat voor elkaar gekregen heeft? Dat is een lang verhaal – dat we graag laten vertellen door de mensen die het gedaan hebben:
• Interview met Yvette Govaart (projectcoördinator)
• Interview met Floris Schiferli (architect)
• Interview met Lennard Mooyman (klimaat en installatie-expert)
• Interview met Karola (materiaalspotter en verzamelaar: Oogstkaart)
• Interview met Jasper Sluimer (aannemer)
Ondernemer in de new economy?
In BlueCity helpen we de circulaire economie op gang door ondernemerschap te stimuleren. Voor echte impact is schaalgrootte nodig, maar veel initiatieven in de circulaire economie zijn nu nog klein en schattig. BlueCity helpt ondernemers om snel een businesscase te identificeren, deze te testen en indien mogelijk op te schalen. We bouwen een ecosysteem, waarin stromen zoveel mogelijk lokaal gebruikt en gecirculeerd worden.
Vestig je in BlueCity
We zoeken een mix van circulaire ondernemers die iets doen in de biologische cyclus en in de technische cyclus. Van studenten of start-ups die proof of principle zoeken, tot scale-ups met proof of concept. Van low tech tot high tech, van praktisch tot wetenschappelijk – wij zoeken juist die combinatie.