Op 7 oktober 2020 vierde BlueCity haar vijfjarig bestaan met de kick off van een lange reeks aan interviews met samenwerkingspartners en circulaire ondernemers. Pionieren in het zwembad doen we immers niet alleen – positieve impact maken we alleen samen! Als kers op de verjaardagstaart spraken we af met Wouter Veer en Derk Loorbach van Stichting ifund: met behulp van deze impact investeerder werd op die beruchte 7 oktober 2015 voor €1,7 miljoen het Tropicana pand gekocht. 

Als oprichter van ifund en mede-oprichter van BlueCity is Wouter Veer vanaf dag één nauw betrokken bij alles wat er in onze circulaire voorbeeldstad gebeurt. Derk Loorbach is voorzitter van ifund, hoogleraar socio-economische transities aan de Erasmus Universiteit en directeur bij DRIFT. Samen met dit tweetal blikken we terug op vijf jaar pionieren.

12.000 m²

“Er zijn een paar momenten die ik me nog heel scherp herinner.” begint Loorbach als de twee terugdenken aan waar het allemaal begonnen is. “We zaten in het zonnetje op het terras van Aloha en vroegen ons af of het kopen van dit pand echt een optie was.” Veer knikt: “Klopt, maar voordat we dat serieus overwogen ging er echt nog een heleboel aan vooraf!”

Veer en Loorbach leerden elkaar kennen op de middelbare school en kwamen elkaar jaren later weer tegen in hun gezamenlijke ambitie voor duurzaam ondernemerschap. In 2014 resulteerde dat in Stichting ifund: een impact investeerder met als missie het investeren in ondernemerschap die bijdraagt aan een duurzame transitie.

“Het idee achter ifund bestond niet alleen uit het investeren in duurzame startups, maar ook uit de wens om een soort incubator te vestigen,” vertelt Veer, “een plek waar experimenteren, innovatie, kantoor en productieplekken samen zouden komen.” Loorbach lacht: “Maar laten we eerlijk zijn, jij dacht toen aan een loods of grote garage, niet aan 12.000 m2 oud zwembad!”

Is er een investeerder in de zaal?

Wie had dat dan ook kunnen verzinnen? Oude zwembaden komen tenslotte niet dagelijks beschikbaar voor het realiseren van wilde dromen. Maar toen Veer in contact kwam met Mark Slegers en Siemen Cox van rotterzwam (die voor de komst van BlueCity al enige tijd antikraak in het leegstaande zwembad zaten gevestigd), begon het balletje te rollen.

“Op een gegeven moment organiseerde rotterzwam een bijeenkomst in Aloha voor ondernemers die zich eventueel ook in het oude Tropicana pand wilden vestigen.” vertelt Veer, “Ik was ook van de partij en stak heel voorzichtig mijn hand op toen er werd gevraagd of er toevallig ook investeerders aanwezig waren.”

En hij was de enige. “Dat is waar het voor mij allemaal begon, toen ik daar mijn hand op stak.”

De eerste plannen

Veer was op dat moment pas een half jaar bezig met ifund en veel van de gezichten die hij die avond leerde kennen waren nieuw voor hem. Maar daar kwam snel verandering in: “Na die avond bij Aloha zijn we met een klein groepje mensen bij elkaar gaan zitten,” vertelt hij, “en hier in de Skybox werden toen de eerste plannen voor BlueCity op de ramen geschreven.”

Een aantal maanden gingen voorbij en de plannen namen een steeds serieuzere vorm aan. Sabine Biesheuvel, nu directeur van BlueCity, stopte er inmiddels al haar tijd in. “Dat was voor ons als ifund het moment dat we voor het eerst geld investeerden in BlueCity,” vertelt Veer, “we betaalden haar en een aantal andere mensen om goed te onderzoeken wat de mogelijkheden waren van het pand als broedplaats voor circulaire ondernemers.”

Symbolische strijd

Want er moest nogal het een en ander worden uitgezocht. “Aan de ene kant was er natuurlijk het zakelijke vraagstuk waar naar gekeken moest worden,” vertelt Loorbach, “wat konden we precies gaan doen op deze plek, hoe zouden we dat dan gaan doen en wat mocht er van de gemeente?” En aan de andere kant was er ook een ontzettend ingewikkeld vastgoedspel bezig. “Voor mij was dat tweede vraagstuk heel symbolisch,” gaat Loorbach verder, “het was de vastgoedmaffia die werkt volgens de principes van de lineaire economie vs. de realisatie van een broedplaats voor een alternatieve economie.”

Veer en Loorbach waren namelijk niet de enigen met een oogje op het pand – of beter gezegd, de locatie. “Projectontwikkelaars wilden het pand tegen de vlakte gooien om flats te bouwen,” gaat Veer verder, “wij hebben toen Yvette Govaart gevraagd een tegenrekening te maken en daaruit bleek dat zo’n scenario helemaal niet financieel uitkwam.” Toch nam niemand de ‘gekkies in het zwembad’ serieus. “Ons eerste bod bij de curator werd dan ook ronduit weg gelachen.” zegt Loorbach. Maar toen in het voorjaar van 2015 duidelijk werd dat het toen al 5 jaar leegstaande zwembad onder de hamer kwam, sloeg Veer zijn slag.

Mijn!

“Een week voor de veiling ben ik naar het kleine veilinghuisje aan de Kipstraat gegaan om te kijken hoe een veiling eigenlijk in zijn werk gaat,” vertelt Veer, “ik wilde precies weten hoe je het spelletje speelt zodat ik goed voorbereid zou zijn.” Daar kwam hij er achter dat er voor elk object twee rondes zijn: een opbodfase en een afslagfase. “De persoon die bij die tweede ronde zijn hand opsteekt, is degene die wint.” 

“Die middag heeft Wouter statistieken bijgehouden van wat er werd geveild en daar een hele strategie op gebaseerd.” vult Loorbach lachend aan. “Maar de veiling een week later bleef zenuwslopend.” gaat Veer verder, “Toen ik uiteindelijk mijn hand opstak bij €1,7 miljoen zat daar zeker strategie achter maar ook een goede dosis gevoel.”

Pand als podium

Vanaf dat moment had BlueCity haar thuisbasis gevonden. Veer lacht en geeft toe dat zijn initiële idee voor een loods een beetje uit de hand is gelopen. “Natuurlijk was het makkelijker geweest om op een andere plek te gaan zitten,” zegt hij, “het is écht niet praktisch om jezelf in een oud zwembad te vestigen. Je wilt niet weten wat daar allemaal bij komt kijken. Maar we hebben er toch voor gekozen omdat we een zichtbare plek wilden hebben.”

Een iconisch pand in hartje Rotterdam werkt wat dat betreft dan ook beter dan een industrieterrein aan de rand van de stad. Rotterzwam, de oesterzwammenkwekerij die voor de komst van BlueCity al in het pand zat, was daar het levend bewijs van. “We zagen hoeveel aandacht zij kregen door op zo’n gekke locatie te gaan zitten en dachten: die aandacht verdienen andere duurzame ondernemers ook.” zegt Veer.

“Het pand fungeert dus als podium,” voegt Loorbach daar aan toe, “maar dat gaat verder dan aandacht voor de ondernemers die zich hier vestigen. Het gaat ook over bewustwording en maatschappelijke impact, om aandacht voor de transitie naar een alternatieve economie in het geheel.”

De lineaire economie loopt vast

En die alternatieve economie is hard nodig, beaamt Loorbach: “Je ziet dat de huidige, lineaire economie op allerlei niveaus vastloopt en steeds vaker ter discussie staat.” zegt hij, “tegelijkertijd is er in de afgelopen jaren steeds meer bewijslast ontstaan die laat zien dat het ook anders kan. Wat dat betreft liep BlueCity voor op veel andere partijen.”

Inmiddels heeft BlueCity zich ontwikkeld van leeg zwembad tot spil van de circulaire economie in stad en regio. “Het radicale van BlueCity zit ‘m in hoe hier collaboratief op zoek wordt gegaan naar een nieuwe manier van ondernemen.” legt Loorbach verder uit, “Hier is een formule uitgevonden waar dit kan worden uitgeprobeerd en kan doorgroeien.”

Veer voegt daar aan toe: “Ik vind het ongelooflijk om te zien wat hier in vijf jaar tijd voor elkaar is gebracht.” Maar dan kijkt hij even ernstig. “Toch ben ik ook super kritisch als het gaat om de impact die we tot nu hebben gehad. Ik zie altijd kansen voor verbetering.”

Geduld is een schone zaak

Bijvoorbeeld met betrekking tot het opschalen van ondernemers die in BlueCity zijn gevestigd. “We zijn nog te vaak afgeleid door andere vraagstukken zoals de circulaire herontwikkeling van het zwembad,” zegt Veer, “maar ik zou willen dat BlueCity een nog grotere rol gaat spelen in het versnellen van duurzaam ondernemerschap. Nu blijven ondernemers opereren binnen de marge van de huidige economie, en daar moeten we doorheen breken.” 

Loorbach sluit zich daarbij aan maar is minder streng dan Veer. Als hoogleraar socio-economische transities beaamt hij dat transities relatief snel kunnen plaatsvinden maar dat 5 jaar misschien wel héél kort is: “BlueCity is onderdeel van een grote transitie en het kost tijd om die vorm te geven,” legt hij uit. “maar in 10 á 15 jaar kan je écht veel veranderen – en er is genoeg aanleiding om aan te nemen dat we nu aan de voorkant zitten van zo’n economische transitie.”

Een nieuwe fase

Tijd om door te pakken dus! “BlueCity gaat nu een fase in waarin niet alleen binnen in het pand maar ook daarbuiten een ecosysteem wordt gebouwd.” zegt Loorbach, “De impact zit ‘m in het fundament dat hier een nieuw soort economie wordt uitgeprobeerd. En ja, dat heeft tijd nodig om te incuberen en daar moet de komende jaren op gefocust worden.”

De focus van ifund zelf blijft onveranderd: “De positieve impact blijft leidend.” zeggen Veer en Loorbach, “We zien geld niet als doel op zich maar als middel om die economische transitie te financieren. En dat blijven we doen door investeerders aan ondernemers te koppelen.” Zo investeerde ifund recent nog samen met co-investeerders een half miljoen euro in De Clique.

Goede energie

Last but not least vroegen we het tweetal of ze, met de kennis van nu, het hele avontuur opnieuw zouden aan gaan. “Dat vind ik altijd een beetje een flauwe vraag,” antwoord Veer, “Kijk, als investeerder moet je bereid zijn voor een langere periode veel tijd en geld in iets te stoppen,” gaat hij verder, “en ondanks dat we van te voren niet met zekerheid konden zeggen of BlueCity een succes zou worden, deden we het toch. Het moest gewoon geprobeerd worden.”

“Tuurlijk heeft de keuze voor een oud pand de nodige obstakels meegebracht, maar aan de andere kant dwingt het je om creatief te zijn.” voegt Loorbach toe, “En bovendien merken we gewoon dat er aan alle kanten goede energie in BlueCity zit. De mensen zijn enthousiast, de potentie enorm en de plek is en blijft geniaal!”

Meer over Stichting ifund

Stichting ifund werd opgericht in 2014 met als doel de leefbaarheid voor de mens op Aarde op lange termijn te continueren, door de transitie te stimuleren naar een duurzame samenleving. Enerzijds creëert ifund bewustwording door voorlichting over de grote problemen en oplossingen rond deze thema’s te bevorderen. Anderzijds helpt ifund innovatieve ‘impact first’ startende ondernemingen verder die oplossingen voor deze problemen bieden.

Nieuwe circulaire business creëren?

Samen veranderen we de economie radicaal – van lineair naar circulair. Op zijn Rotterdams, door te doen, samen met ondernemers, intrapreneurs, innovators en high potentials. Hier ligt het begin van business development, circulair ondernemen en innovatie voor jouw organisatie. Meer weten? Lees meer over de Circular Challenge, CIRCO Tracks of check onze agenda voor (online) events. 

Tekst: Manon Dijkhuizen