De koffieketen op zijn kop – dat is het doel van Coffee Based

Een lekker bakkie pleur, daar zijn Nederlanders dol op. We staan al jarenlang in de top 10 van koffiedrinkers in de wereld. Koffie is big business, maar voor Siemen Cox begint het verhaal pas ná het bakje koffie.

Dat koffiedik een vruchtbare bodem is voor paddenstoelen, daar was hij al een tijdje achter. Met Coffee Based onderzoekt hij nu wat er nog meer kan met zijn favoriete grondstof: “Mijn schatting is dat er in het proces na het koffiezetten meer waarde zit dan in het kopje koffie zelf.”

Siemen pakt er een bloempot, een flesje shampoo en twee kunststof tegeltjes bij. Allemaal zijn ze onderdeel van het onderzoek voor Coffee Based. “Dit flesje is gemaakt van bioplastic op basis van onder andere koffiedik. Er zit shampoo in op basis van de olie uit koffiedik,” zegt Siemen. “Dit flesje komt uit Hongkong, maar in Nederland kunnen we dit ook maken.”

Het bloempotje is gemaakt door één van de productiepartners van Coffee Based. Het is lichtgrijs van kleur en bevat maar een heel klein beetje koffie, zo’n vijf procent. Siemen: “Één van de uitdagen is nu om een zo groot mogelijk percentage koffiedik te verwerken.” De tegeltjes, veel donkerder van kleur dan de bloempot, bestaan al bijna voor de helft uit koffiedik.

Het verhaal van het koffieplastic

Coffee Based is een samenwerkingsproject tussen rotterzwam en het upcycling-initiatief Verdraaid Goed. Het is begonnen als een afstudeerproject van product designer Marjet de Jong, die koffiedik wilde gebruiken als grondstof voor gebruiksvoorwerpen. Door hun netwerk in de koffiebranche raakten de mannen van rotterzwam betrokken bij Coffee Based.

Hoewel het productieproces totaal verschilt van het kweken van paddenstoelen is het een logische nieuwe stap: “rotterzwam is geen paddenstoelenkwekerij, wij zijn verhalenvertellers,” legt Siemen uit. “De paddenstoel is voor ons een middel om een verhaal over duurzaamheid te vertellen.” Koffiekopjes, lampen of misschien zelfs kunststof meubels op basis van koffiedik passen perfect in dat verhaal.

Het is dan ook niet de bedoeling dat Coffee Based willekeurig producten gaat maken. Siemen is actief op zoek naar partners in de koffiebranche met wie hij zijn verhaal kan gaan vertellen. Op dit moment is er één intentieverklaring binnen van een koffiebrander voor 2500 notitieboekjes, maar dat is nog net niet voldoende om over te gaan tot productie. Siemen is ervan overtuigd dat Coffee Based dit jaar de eerste producten gaat lanceren.

BlueCity Lab als onderdeel van het verhaal

Siemen zelf is een ondernemer, conceptbedenker en verhalenverteller. De daadwerkelijke ontwikkeling en productie van materialen laat hij liever aan andere, meer technische mensen over. Dat dit in hetzelfde pand kan waar hij ook zijn zwammen kweekt, gasten ontvangt en nieuwe concepten ontwikkeld is ontzettend waardevol en uitzonderlijk. “We krijgen in BlueCity ontzettend veel bezoekers en het Lab is dan een geweldige plek om te laten zien: kijk, hier zijn we iets aan het maken,” zegt Siemen trots. “We staan met onze voeten in de modder te experimenteren.”

Het lab als werkplaats en proeftuin

Daarnaast is het voor een ondernemer als Siemen ook gewoon ontzettend praktisch om een lab in het pand te hebben. Het zijn faciliteiten die niet iedere ondernemer heeft. “Met rotterzwam zijn we altijd aan het ontwikkelen en uitproberen. Met zo’n lab in huis wordt het veel makkelijker om dingen te maken, creatief te zijn in je communicatie met klanten en leveranciers.”

Siemen haalt een rapportage van rotterzwam tevoorschijn waarop staat hoeveel koffiedik er bij een bedrijf is opgehaald en hoeveel CO2-uitstoot dat heeft gescheeld. “Hoe leuk zou het zijn als we dit soort rapportages straks op een tegeltje van Coffee Based bioplastic kunnen printen, zodat onze partners het ook echt naast de koffieautomaat kunnen hangen?”

Voor de grootschalige productie maakt Coffee Based gebruik van partners in de kunststofverwerking, maar de prototypes worden gemaakt in BlueCity. Ook het onderzoek naar de juiste samenstelling en toepasbaarheid van het materiaal kan in BlueCity Lab worden gedaan.

“Met de compounders (mengmachines) in het Lab maken we verschillende mixen met verschillende dichtheden. Daarnaast zullen we onderzoeken hoe we het materiaal water- en vaatwasmachinebestendig te maken.” Het uiteindelijke doel: een zo duurzaam mogelijk product met een zo hoog mogelijke composteerbaarheid, dat toch sterk genoeg is om niet te vergaan als het gebruikt wordt.

Onderzoek en samenwerking

Uiteraard zoekt Coffee Based ook de samenwerking op met andere gebruikers van het lab. Siemen denkt bijvoorbeeld aan Better Future Factory als partner voor het maken van bioplastic dat gebruikt kan worden in 3d-printers. Daarnaast volgt hij nauwgezet het onderzoek van Kees Jasperse van Alpha Enzymes, een onderzoeker die chemische stoffen kan extraheren uit koffiedik.

Als één van de founding fathers van BlueCity weet hij dat samenwerking onvermijdelijk is. “Zet twee ondernemers in dezelfde ruimte en ze gaan nieuwe producten en diensten bedenken. Daar kunnen ze niks aan doen, daar zijn het ondernemers voor. Zo’n lab gaat daar een vliegwiel in zijn”, zegt Siemen. Alle ondernemers in Blue City hebben te maken met innovatievraagstukken. Ze zullen niet allemaal zelf gaan experimenteren in het lab, maar wel allemaal een keer te maken hebben met een vraag die daar onderzocht kan worden.

De koffiewereld op zijn kop

Met betrekking tot Coffee Based en het BlueCity Lab heeft Siemen twee grote doelen voor 2017. Na de officiële opening is het nu tijd om in BlueCity Lab de puntjes op de i te zetten om het echt operationeel te krijgen. Voor Coffee Based is het zaak om een tweede launching partner in de koffiebranche te vinden en de eerste lijn producten op de markt te brengen. Met beide is Siemen goed op weg, maar het is dan ook nog maar een eerste stap naar een economie waarin geen reststromen meer bestaan. Voor Siemen begint dat met één doel: de koffieketen op zijn kop.

Stap in de BlueCity Lab Community

Heb jij een goed idee voor de toepassing van bioplastic op basis van koffie? Zou je graag willen samenwerken met Coffee Based? Heb je een reststroom waar je iets mee wilt of wil je meer weten over BlueCity en het BlueCity Lab? Je kunt altijd een kijkje komen nemen. Bel of mail ons, we komen graag met je in contact!

BlueCity Lab is een open source community. Door samen te werken en te delen komen we op nieuwe ideeën en creëren we waarde.

>> lees meer over BlueCity Lab of check direct de faciliteiten

We zien je graag gauw!

Tekst en interview: Sanne Hoving
Fotografie: Sophie de Vos, Gabry Schager