Finale Circular Challenge: van lokaal gewas naar biobased bouwmaterialen, kombucha, puzzels en meubels

In een tijd van klimaat- en stikstofcrises hebben we meer toepassingen nodig voor regeneratieve gewassen, die de bodem verrijken en biodiversiteit vergroten. En dus is BlueCity met een nieuwe challenge gestart waarin team van young professionals aan de slag gaan met lokale gewassen. Afgelopen december startte de eerste editie met 20 ambitieuze deelnemers. De opdracht: ontwikkel met jouw gewas een prototype en business case voor één bouwmateriaal en één product met een andere toepassing. Na zes weken hard werken presenteerden de drie teams tijdens de finale hun oplossingen.

Het eerste team ging aan de slag met het gewas zonnekroon, dat werd ingebracht door VORM en Rabobank. Zonnekroon - of mooier gezegd Silphium Perfoliatum - is een sterk gewas met bloemen (aantrekkelijk voor insecten), vezels en een uitgebreid wortelnetwerk. Het team ontwikkelde in overleg met opdrachtgever VORM een bio-based bouwblok dat de draagkracht heeft van beton, maar slechts de helft weegt. Dankzij de hoge isolatiewaarde en vuurbestendigheid, is Silphie-crete volgens het team het ideale duurzame alternatief voor beton - óók vergeleken met bestaande alternatieve bouwmaterialen gemaakt van bijvoorbeeld hennep. 

Maar hoe overtuig je bouwers in een sector, waarin beton nog steeds de traditie is? Juist, met een leuk cadeau dat laat zien hoe sterk materiaal van zonnekroon is. En daar komt de tweede oplossing van team Silphie van pas. The Buzzle is een puzzel gemaakt van 100% zonnekroon en biedt een biologisch afbreekbaar alternatief in een markt waar 90% van het speelgoed gemaakt is van plastic. Naast het motiveren van ondernemers in de bouw, wil het team The Buzzle ook bij lokale scholen introduceren om kinderen te laten zien hoe belangrijk gewassen als zonnekroon zijn - en hoe leuk ‘groen’ speelgoed is.

Team twee ging voor Wij.Land en Commonland aan de slag met watermunt, een gewas dat vooral in natte gebieden groeit en van nature lekker ruikt. Het team wist met hun twee verschillende producten de hele plant te gebruiken. 

De bladeren gebruikten ze voor een watermunt kombucha, een sprankelend thee-gefermenteerd drankje. Naast de basisingrediënten voor kombucha thee, suiker en een SCOBY (Symbiotic Culture of Bacteria and Yeast) gebruikt het team een hydrosol van de bladeren om het drankje de lekkere smaak van watermunt toe te voegen. Door het gebruik van een hydrosol van de bladeren - en niet de rauwe bladeren - zijn ze niet afhankelijk van het oogstseizoen, maar kunnen ze het hele jaar door produceren. Slim! En hoe smaakt het drankje? “Damn tasty”, aldus het team.

Het tweede product is een volledig organische mulchmat, gemaakt met de wortels en stengels van watermunt. De ronde mat kun je op de grond van binnenplanten leggen zodat deze beschermd worden tegen vliegjes, vocht vasthouden en gevoed worden met essentiële voedingsstoffen uit de mat. Naast het gezond houden van je planten, verspreidt de mat tegelijkertijd een lekkere geur in huis. Ideaal! 

Als laatste presenteerde team drie hun oplossingen voor riet uit Gemeente Krimpenerwaard en Zuid-Hollands Landschap. Riet is van oudsher een veelgebruikt bouwmateriaal met verschillende toepassingen, maar door de lage kwaliteit van het riet is het voor Krimpenerwaard tegenwoordig een afvalstroom. Het meeste riet wordt gecomposteerd of verbrand. Is er een oplossing om dit riet van lage kwaliteit om te zetten in een product van hoge kwaliteit? De young professionals namen de uitdaging met beide handen aan.

De eerste oplossing van het team is de Reedcycle: een vezelplaatmateriaal waarmee modulaire meubelen ontworpen kunnen worden. En de eerste opdracht is al binnen: de Gemeente Krimpenerwaard bouwt een nieuw gemeentehuis met aandacht voor circulariteit en duurzaamheid en vroeg het team om drie tafels met Reedcycle materiaal te ontwerpen. Daarmee wordt de kringloop van riet uit Krimpenerwaard mooi gesloten.

Oplossing twee is de ReedBank: een ecologische bouwsteen van riet, klei en zaden. Deze kan gebruikt worden als oeverversterking, waarbij ze zo geplaatst worden dat de helling van de wateroever vermindert en op die manier erosie van de bodem wordt tegengegaan. De zaden zorgen voor herstel van vegetatie en biodiversiteit en een betere kwaliteit van het water én het nieuwe riet. 

Aan de jury van experts om de winnaar te kiezen, die in BlueCity de kans krijgt om hun business case verder uit te werken. Niemand minder dan architect Atto Harsta van Building Balance, hoogleraar Circular Innovations Harrie van Bommel en circulaire transitiemaker bij Provincie Zuid-Holland Marloes Arkesteijn bogen zich over deze moeilijke opgave. Na een lang juryberaad, rolde team watermunt als winnaar uit de bus. Juryvoorzitter Marloes legt op het podium uit waarom: “We hebben voor dit team gekozen omdat zij elk onderdeel van het gewas hebben gebruikt. De kombucha was inderdaad damn tasty, het design goed en we waarderen het idee dat ze met de mulchmat de vezels teruggeven aan de grond.” 

Gefeliciteerd Sian, Han, Rosa, Bibi, Pooja en Marijke met het winnen van deze challenge. We zien jullie graag snel in BlueCity en kunnen niet wachten op een volgende batch kombucha! 

Wil je ook meedoen aan de Circular Challenge? In mei start weer een reststromen-editie. In zes weken van reststroom naar circulair product: meld je aan voor deze toffe uitdaging!

Deze eerste gewassen editie van de Circular Challenge is mogelijk gemaakt door onze partners Stichting Symbio, Provincie Zuid-Holland en Het Zuid-Hollands Landschap. Dank aan VORM, Rabobank, Wij.Land, Commonland en Gemeente Krimpenerwaard voor het inbrengen van de lokale gewassen zonnekroon, watermunt en riet.